کتاب جامعه شناسی نخبه کشی اثر علی رضاقلی
هزینه ارسال ۳۹ هزارتومان
ارسال به سراسر ایران
- ارسال دیجیکالا
ارسال به سراسر ایران
این پیشنهاد به شما نشان داده نخواهد شد با تشکر از بازخورد شما
کتاب «جامعهشناسی نخبهکشی» نوشتهی «علی رضا قلی» است که به سه چهره و وزیر محبوب (قائم مقام، امیرکبیر، مصدق) پرداخته و دلایل ناکامی آنان را شرح داده است.
کتاب «جامعه شناسی نخبه کشی» به بررسی عوامل و عوارض درونی و بیرونی به سرانجام نرسیدن افرادی مانند امیر کبیر، قائم مقام و مصدق پرداخته است و همچنین سعی شده تا عوامل و موانع توسعه سیاسی و اجتماعی ایران شناخته شود.
این کتاب از چهار بخش تشکیل شده است که در ادامه به بررسی اجمالی آنها میپردازیم.
بخش اول: در این بخش سر فصلهایی همچون «دروه مغولان و ریشههای وابستگی»، «در آستانه قرن شانزدهم»، «حضور اولین دست آوردهای صنعتی»، «عدم امنیت»، «وضعیت ایران مقارن با تحولات اروپا»، «تجارت و صناعت داخلی»، «بافت تجارت خارجی و زمینه وابستگی» و ... را میخوانید.
نتیجه بخش اول
-ویژگی فرهنگ اقتصادی ایران: با اندکی تامل میتوان به این نتیجه رسید که تمامی مشکلات اقتصادی – سیاسی – اجتماعی ایران و آنچه در مجموع عقبماندگی نام گرفته است ریشههای تاریخی دارند و رفع یا تخفیف آن مشکلات هم بدون مراجعه به ریشههای تاریخی و شناخت دقیق آنها به احتمال زیاد غیر ممکن است.
- فرهنگ اقتصادی پانصد ساله اخیر ایران ویژگی خاصی دارد. خطوط کلی آن، یعنی اهرمهای فرماندهی در داخل نظام اقتصادی ایران، طی این مدت، فرق چندانی نکرده است.
- به علت عدم تحرک و پویایی در تجارت خارجی و در نتیجه عدم تسلط بر بازارهایی بینالمللی آن روز، ایران سلطه تجارت خارجی پذیرفته بود. والا قادر نبود به نحو موثر با خارج دادوستد نماید.
- در کشورهایی که امنیت اجتماعی به معنی وسیع کلمه از متن و بطن روابط اجتماعی جامعه شکل گرفته باشد، حمایت از آن نیز توسط افراد تضمین میشود. برعکس در کشورهایی که این امنیت به معنی فوق وجود نداشته باشد و آن را بیشتر به صورت وارداتی تلقی کنند وضع به گونهای دیگر است؛ یعنی ناامنی اجتماعی حاکم بر شکل قانون دولتی میشود و آن را میشکند و اولین شکنندگان آن خود مردم هستند.
-در زمان صفویه تجارت و صناعت عمده داخلی، عموما انحصاری بود و بیثبات. تجارت عمده توسط شاه و وابستگان درباری انجام میگرفت و صناعت نیز تقریبا به همین نحو بود. چون شاهزادگان رجال ثباتی نداشتند، تجارت و صناعت آنان نیز دستخوش تحولاتی میشد که برای این نوع فعالیت سودمند نیست و به علت ناامنی و فساد اخلاق مدنی، مردم نیز قادر به فعالیت چشمگیر وشرکت در اقتصادی فعال و متحول نبودند.
- دوران عظمت ایران در تجارت و صناعت همان چند دهه زمان شاه عباس اول و دوم بود که ایران در داخل به یک ثبات نسبی و در نتیجه به رونقی دست یافته بود و آنچه از آثار اصفهان شاهدید نشانهای از رونق آن ایام است.
-از سقوط صفویه تا تسلط قاجار، که حدود هشتاد سال طول کشید، اوضاع بسیار پر هرج و مرج بود. روسها و انگلیسیها امتیازات فراوانی از کریمخان گرفتند. کریمخان و اطرافیان او اشتیاق به واردات داشتند.
-عقل و علم و کار و خلاقیت که در غرب به هم گره خورده بود، تحرک بسیار شگرفی به جامعه غربی داد. درحالی که ما به مرور به خواب عمیق تری فرو میرفتیم، آنها آرام آرام به کشورهای دیگر از جمله ایران آمدند و در پی تنظیم و تهیه مقدمات لازم برای هجوم آخر بودند. حرکت آنها با جمعآوری اطلاعات و تجارت شروع شد.
بخش دوم: این بخش از کتاب به «میرزا ابوالقاسم قائم مقام» اختصاص دارد و شما مطالبی مانند «نهاد صدراعظمی»، «مالیه»، «سیاست خارجی»، «سوال از فرهنگ ایران» و «پس از قتل قائم مقام را» میخوانید.
نتیجه بخش دوم
-زمانی که قائم مقام نخست وزیر ایران شد همه چیز از هم پاشیده شده بود؛ از نظر نظامی ایران از روسیه شکست خورده بود؛ قراردادی بین ایران و روس به امضا رسیده بود که متضمن تحمیل کاپیتولاسیون و هم تحمیل تجارت آزاد و اقتصاد باز بود.
- قائم مقام در وضعی استثنایی بر سرکار آمد، چیزی شبیه وضع روی کار آمدن امیرکبیر. شاه پیشین مرده بود. وضع مملکت از هم پاشیده بود، هرکسی در گوشهای علم ظغیان برافراشته بود؛ شکست ایران از روس روحیه سرخوردهای برای ایران باقی گذارده بود. در خزانه دولت پولی برای یک مسافرت کوتاه ولیعهد از تبریز به تهران یافت نمیشد.
- قائم مقام برای تنظیم امور مالی دولت دست مفتخوران را از خزانه دولت کوتاه کرد و برای خود دشمن بیاندازه تراشید. این ویژگی ایرانیان است. همیشه نظام های سیاسی آنها به شدت به فسادهای مالی آلوده است و هرکسی نیز اقدام به سر و سامان دادن آن کند، مثل آن میماند که دست در لانه عقرب کرده باشد.
- در واقع حضور قائم مقام در منصب نخست وزیری، به علت مجموع شرایط استثنایی بود یا اشتباهی بود که رخ داده بود. فرهنگ ایران زود به این اشتباه پی برد و او را شبانه در جوار حضرت عبدالعظیم دفن کرد.
بخش سوم: در این بخش شما اطلاعات مربوط به هفتمین نخست وزیر (امیرکبیر) را میخوانید. «آزادی، قانون و امنیت اجتماعی»، «شکنجه، ایران و امیرکبیر»، «فهم امیر از دانش، وسایل ارتباط جمعی و کتاب»، «رسیدگی به وضع مالیه»، «اصلاح دستگاه فاسد اداری»، «سر و سامان دادن ارتش»، «سیاست مذهبی» و ... عنوان مطالب مربوطه این بخش است.
نتیجه بخش سوم:
-میرزا تقی خان در تاریخ 21 ذی قعده 1264 مطابق با اکتبر 1848 به نام میرزا تقی خان امیرکبیر اتابک اعظم به منصب صدرات اعظمی ایلات ایران رسید و بدین طریق برای مدتی کوتاه دومین ستاره شب پانصد ساله ایران درخشیدن گرفت.
-امیر به دست قائم مقام تربیت شده بود و با ویژگیهای شخصیتی که داشت، در تاریخ دولتیان ایران خوب درخشید. بقیه دولتمردان ایران با فاصله دوری ازوی قرار داشتند.
-امیر، برای کارهای خود برنامه عملی داشت و آنها را به کار انداخت. وی فرمولها و الگوهای پیشنهادی کشورهای صنعتی غرب را برای توسعه این مرز و بوم نپذیرفت. در مقابل، برای نجات ایران از دست آنها راه داشت.
- این اصطلاحات با ورود امیر به صحنه فعالیت سیاسی در فرهنگ ایران رایج شد: «دیوانخانه عدالت»، «وکیل دیوانخانه»، «تنظیمات مملکتی»، «نظم جدید»، «قرار حکومتی»، «قانون درست» و همه اینها حکایت از این داشت که امیر در پی تحقق و تحمیل مفاهیم جدید ودر نتیجه روابط و الگوهای جدید رفتاری در پیکر فرهنگ و مناسبات قبیلگی ایران بود.
بخش چهارم: این بخش (از امیر تا مصدق) را شرح میدهد و مطالب آن با عناوین «تمدن غرب دخالت ایرانی»، «تجارت خارجی ایران از اوایل قاجاریه تا سال 1293»، «حاصل کار را شماره کنیم»، «دوران پهلوی»، «دولتهای پهلوی»، «مصدق، الگوبردار امیر»، «فهم تشکیلات»و... قابل مطالعه است.
نیجه این بخش:
- نظریه "تمدن غرب بدون دخالت ایرانی» رشد و توسعه مییافت و همچون منوری از همه طرف نورافشانی میکرد. این نظریه، که نظریهای اقتصادی بود، اثر خود را در سیاست بخشید.
- پس از سقوط رضاشاه، دولتهای بعدی مدتی دست به گریبان مسائل جنگ بودند، در حالی که از خطوط اصلی فرهنگ پانصد ساله تخطی نمیکردند. الا اینکه، هر زمان به تناسب روز مسئلهای حاد بوده که به دنبال حل آن روان میشدند، مثل توسعه مدارس... امور صحی... و ... تا نوبت به دکتر محمد مصدق میرسد که الگوبرداری از امیر کبیر داشت.
- دکتر مصدق در زمان خاصی روی کار آمد. تعارض انگلیس و آمریکا جدی شده بود و این تعارض موهبتی برای دکتر مصدق بود که اهداف بلند خود را جامه عمل پوشاند.
- سیاست مصدق طی بیش از نیم قرن مبارزه سیاسی بر اساس دو محور اصلی استوار بود، دفاع از استقلال سیاسی و اقتصادی ایران و کوشش برای استقرار دموکراسی.
این کالا پس از موجود شدن به مدت یک ساعت برای شما رزرو میگردد و میتوانید با پرداخت هزینه سفارش آن را خریداری نمایید.
قبلا در این نظرسنجی شرکت کردهاید.
این معیار نمایانگر آن است که فروشنده در بازهی زمانی اعلام شده بدون هیچ تاخیری، کالا را تامین و ارسال کرده است.
این معیار نمایانگر آن است که فروشنده سفارشات ثبت شدهی مشتریان را بدون کنسلی (لغو سفارش) ارسال کرده است.
این معیار نمایانگر درصد کالاهای مرجوع شده از سوی مشتری است که به علت تخلفات فروشنده و با دلایل قابل قبول از طرف مشتری مرجوع شده است.
ارسال سریع کالای سوپر مارکتی فقط در تهران و کرج امکان پذیر است.
با توجه به محدودیت ارسال، آیا مایل هستید این کالا به سبد خرید شما افزوده شود؟
آیا پاسخی که گرفتید مناسب بود؟